Pien Niehe
Europe Press Office,Amsterdam
De werkzaamheden op De Centrale As zijn nog in volle gang, maar op een aantal plekken is al te zien hoe het lichtplan van NEXT architects en Arup zorgt voor een karakteristieke weg. Door de verlichting te beperken, brengt het lichtplan voor De Centrale As architectuur, natuur, landschap en cultuur samen om de beleving en identiteit van de weg te versterken.
De Centrale As (N356) ging in oktober 2016 open voor het verkeer en is de nieuwste weg in Noordoost Friesland: 24 km tussen Dokkum en Nijega. In het dicht verstedelijkte Nederland, is dit een gebied waar het ’s nachts nog echt donker kan worden. Daarom is gekozen voor een bijzondere aanpak bij het opstellen van het lichtplan voor deze weg. Vertrekpunt was namelijk niet de vraag waar en welk type verlichting er moest komen. Eerst is onderzocht of er überhaupt verlichting nodig was; of kan het ook donker blijven?
Door gebruik te maken van slimme, innovatieve verlichtingstechnieken en reflectie is de weg verkeersveilig en wordt lichthinder voorkomen. Bij het Aquaduct onder het Prinses Margrietkanaal, bijvoorbeeld, wordt het contrast tussen licht en donker geminimaliseerd door ‘s nachts in de tunnel de verlichting te dimmen. Bij een te groot contrast tussen licht en donker moeten onze ogen wennen. Door dit verschil te verkleinen kan extra verlichting rondom het Aquaduct achterwege blijven.
Waar verlichting nodig is voor de verkeersveiligheid, zoals bij rotondes, worden houten lichtmasten geplaatst die het karakter van De Centrale As versterken en de impact van de weg op de Noardlike Fryske Wâlden beperken. Maar verlichting is niet alleen functioneel. Op plekken waar de weg een iconisch infrastructureel element in het landschap kruist, zoals bij de Doniawei, accentueert de verlichting het herkenningspunt op het tracé, maar dan wel zonder lichthinder voor de omgeving.
Behalve de minimale ecologische impact, heeft het lichtplan van NEXT en Arup ook voordelen op het gebied van duurzaamheid, kosten en energieverbruik. Dit maakt van De Centrale As een voorbeeldproject voor een weg die geen lichthinder oplevert. Ook past deze aanpak in de bredere visie voor deze weg, waarbij het in de eerste plaats gaat om de inpassing in het landschap.
Het project is gerealiseerd in opdracht van de Provincie Friesland.
